Ruis verwijderen met AI

Ruis verwijderen met AI

door Peter  Bergen Henegouwen

Bij foto’s die ingediend worden bij Deel de Natuur is soms te zien dat in de nabewerking de fotograaf is doorgeschoten in de verwijdering van ruis en/of de verscherping. Aan deze foto’s is zelfs vaak te zien dat daar enige vorm van ‘Artificial Intelligence’ aan te pas is gekomen. Er zijn immers steeds meer programma’s die AI gebruiken om de foto ‘te verbeteren’. Dit levert in de moderatie aardige discussies op, maar de fotograaf heeft er niets aan als de bewerking de reden is dat de foto niet geplaatst wordt. Ruisverwijdering en verscherping zijn standaard in de nabewerking van RAW-foto’s. Maar net als het instellen van de witbalans, de belichting, contrast en alle andere instellingen die je met RAW-foto’s doet, behoeft de ruisverwijdering ook aparte aandacht die niet altijd zomaar aan de automatische instellingen overgelaten kan worden. Zeker niet als het programma van AI gebruikt maakt.

Er zijn steeds meer programma’s die AI gebruiken om de ruis uit foto’s te halen. Zonder specifieke programma’s te noemen is duidelijk dat ze daar snel ook steeds beter in worden. Het is daarom verleidelijk de ruisverwijdering aan standaard instellingen over te laten. Als je de foto toch moet verkleinen voor bijvoorbeeld de social media (of Deel de Natuur :-), is dat ook vaak een makkelijke én prima oplossing.

Toch is juist bij het maken van natuurfoto’s aandacht voor mogelijke beperkingen van de op AI gebaseerde ruisverwijdering van belang. AI gaat immers uit van beeldherkenning en zal derhalve op verschillende plekken van de foto een andere vorm van ruisverwijdering toepassen. Het wordt dan helemaal oppassen als met dezelfde handeling ook verscherping toegepast wordt. Het kan dan gebeuren dat bestaande ruis op sommige plekken verscherpt wordt en dat fijne structuren als zand volledig glad gemaakt worden. Takken en achtergrond, bomen op zand, vacht en ogen van dieren. AI heeft er best nog weleens problemen mee om e.e.a. te herkennen.

Er lijkt een trend te ontstaan dat we onze foto’s helemaal scherp en zonder ruis willen laten zien. Dat maakt ons ‘uiteraard(?)’ niet de goede fotograaf die we willen zijn. Een foto geheel zonder ruis in de achtergrond met een verscherpt onderwerp op de voorgrond ziet er al gauw uit alsof het onderwerp op de foto geplakt is. Een foto geheel zonder ruis kan er zelfs uitzien alsof het beeld door AI gemaakt is. Dat betekent niet dat ruis altijd gewenst is. Op natuurfoto’s willen we uiteraard de natuur laten zien zoals we die waargenomen hebben (en soms een beetje mooier). De fotograaf bepaalt uiteindelijk zelf wat ‘mooi’ of ‘goed’ is.

Onderstaand een aantal voorbeelden van problemen waar je op kunt letten bij ruisverwijdering met AI. Sterk uitvergroot en met hoge ISO’s, maar met een krappe uitsnede van een foto kunnen dezelfde problemen naar voren komen. In extreme gevallen wordt de foto dan niet op Deel de Natuur geplaatst.

Kortom: Wees kritisch op het gebruik van AI bij de ‘verbetering’ van je foto. Zeker bij ruisverwijdering loont het vrijwel altijd om de foto nog even te bekijken op 200% of zelfs 300% vergroting. In sommige gevallen levert een (ouderwetsere) algemene ruisverwijdering een oplossing.

Voorbeeld 1: Een compositie van een besneeuwde berg met het noorderlicht

Bij het bekijken van de voorgaande foto op 200% vallen meteen een aantal zaken op. Ten eerste heeft de AI niet goed door wat de grens tussen besneeuwde berg en de lucht is. Het contrastverschil in deze foto is dusdanig klein dat een gedeelte van de lucht minder ruisverwijdering krijgt. Deze ruis wordt vervolgens weer verscherpt. Daarnaast worden de sterren ook niet als dusdanig herkend en ook rond de sterren zien we dus diezelfde artefacten ontstaan. In dit voorbeeld is dan ook nog eens banding te zien door de Jpeg-compressie.”

Voorbeeld 2:  Een bosopname van een Eekhoorn bij ISO10000

De Eekhoorn is met deze achtergrond niet volledig geïdentificeerd. Het duidelijkst is dat te zien tussen de snorharen. Voor de AI is het duidelijk dat dit bij de Eekhoorn hoort, maar door het bewerken van de snorharen is ook de achtergrond ertussen gelijk behandeld en die heeft daar nu duidelijk meer verscherpte ruis dan in de directe omgeving. Rondom de Eekhoorn zijn soortgelijke gebieden te identificeren. Achter het kontje is ook duidelijk een driehoek die de AI niet goed als achtergrond geïdentificeerd heeft

Voorbeeld 3:  Een bosopname van een Boomklever met ISO 8000

De vogel wordt hier goed herkend. De snavel en het oog zijn prima van ruis ontdaan en verscherpt. Het verenkleed gaat nu echter opvallen. De nekveren zijn heel erg verscherpt en hebben een harde rand met de achtergrond. De rug veren zijn vervolgens weer glad en zonder detail. Dat kan komen door de scherptediepte, maar dan is er wel een harde rand tussen die 2 delen. Tenslotte is op het puntje van de staart plotseling weer wat ruis/detail te herkennen. De vogel heeft duidelijk verschillende behandelingen gekregen.